Religies verbinden (niet!)

19-12-2019, door Cees Buys

Vele mensen op deze aarde geloven. Ik zeg wel eens: “iedereen gelooft”. Dit moet ook haast wel  omdat zo ongeveer het enige dat we echt zeker weten is dat 1 + 1 = 2 en dat we eens allemaal dood gaan. De rest weten we, in essentie, niet zeker. De grote denkers en filosofen komen ook allen eens op een punt aan dat ze ‘het’ niet meer ‘kunnen bewijzen’ en dat ze zaken vervolgens moeten ‘aannemen’. Dit aannemen is alsdan ook een vorm van geloof. In dit specifieke geval ‘hun geloof’.

Nu zou je denken dat religieuze mensen, vanuit hun religie open staan voor verbinding met andersdenkenden en veel belangrijker, met andersgelovigen. Dit valt echter enorm tegen. Met dit artikel neem ik u graag mee in een denkwereld op dit thema.

Mensen blijven graag in hun veilige eigen kring en dat is ook volstrekt menselijk. In een gevaarlijke en ook vaak grimmige buitenwereld doen mensen daar ook verstandig aan. Deze vorm van zelfbescherming is echter iets anders dan je ogen sluiten voor anderen die, bijvoorbeeld, in grote moeite of verdrukking leven. Ik heb het dan bijvoorbeeld over onze daklozen (ca 40.000 mensen in Nederland) en ook de (echte) vluchtelingen die naar Europa komen, inclusief naar Nederland. Velen sluiten hun ogen voor de nood van deze mensen. Als je echter alleen maar in ‘eigenbelang’ gelooft, kan ik begrijpen dat jij je hun ogen sluiten voor de nood van anderen en dus ook deze mensen-in-nood.

Van mensen in een bekende religie verwacht je compassie voor mensen in nood maar dat is in vele gevallen té veel gevraagd. Wat in deze geloofswerelden een bekend fenomeen is, zijn de zware muren die er staan tussen de diverse religies. De legitimering om als christen niet te maken te willen hebben met een moslim en andersom. Ook tussen de verschillende denominaties binnen het christendom is deze dualiteit merkbaar. Deze vorm van ‘pikorde’ is sterk aanwezig. Kijk in deze ook eens  naar bijvoorbeeld de gereformeerden en de hervormden. Ook binnen de diverse gereformeerde en ook hervormde stromingen. Ook hier zie je nogal wat dualiteit. Ook binnen de islam zie ik dat verschillende stromingen behoorlijk tegenover elkaar staan en ook strijd met elkaar voeren.

Onlangs werd in Ede een gezamenlijke dienst gehouden in de Turkse moskee aldaar waarbij de dominee en de imam samen een dienst hielden over onze beider aartsvader Abraham / Ibrahim. Historisch bezien verschillen de Bijbel en Koran niet zo heel erg veel op de inhoud (verhaallijn). Een prima dienst overigens en ook heel duidelijk uitgelegd. Toen ik na afloop de voorzitter van de moskee sprak, meldde hij me resoluut niets te willen weten van moslims uit de Hizmet-beweging. Hij zei me: “die zitten achter de coup”. Ik vroeg hem of hij dat zeker wist en dat ontkende hij. Die middag na die gezamenlijke dienst was er op het terrein buiten die moskee een soort van eet- en drinkfestijn. Geen van de kerkgangers leek daar welkom. Ik heb daar in ieder geval niet een niet-moslim waargenomen tussen de moskeegangers. Met hetgeen hier deze specifieke zondagmiddag gebeurde, maak ik duidelijk hoe mensen in verschillende religies niet alleen niets met elkaar gemeen (denken te) hebben maar dit eigenlijk ook niet willen. Ze lijken daar geen belang bij te hebben.

Nu ken ik meerdere moslims vrij goed en wat mij de afgelopen zeven jaren is opgevallen, is dat de zogenaamde aanhangers van de moslim-geestelijke Fethullah Gülen allemaal (tot op heden geen uitzondering) oprecht open staan voor andersdenkenden en ook andersgelovenden. Gülen dringt bij zijn volgelingen ook expliciet aan tot dialoog met hen. Gülen stimuleert hen tot opleiding en persoonlijke ontwikkeling. Vrijwel al deze Gülen-aanhangers zijn dan ook hoogopgeleid en hebben allemaal ook prima jobs of zijn ondernemer. Verreweg de meesten spreken vloeiend Nederlands (zelfs de vluchtelingen vanuit Turkije reeds binnen 8-9 maanden). Als laatste moet ik ook melden dat dit allemaal mensen van hun woord zijn en oprecht. Dit is opvallend.

Dat zo een voorzitter in deze specifieke Edese moskee niets wil weten van die ‘Hizmet-moslims’ zegt, in mijn beleving, dus meer over hemzelf dan over de Hizmet-beweging. Ik heb me laten vertellen dat deze specifieke moskee behoort tot de zogenaamde Dianet-groep. Dit is een groep van moskeeën in Europa die naar zeggen gefinancierd worden vanuit Turkije: ‘wiens brood men eet, wiens woord men spreekt’, is dan een bekend gezegde.

Nu was ik op 17 december jl. op uitnodiging in het Kultur-Forum in Wiesbaden om daar die avond een lezing te geven over de 13^e-eeuwse dichter Rumi. Het was een groot succes. Allereerst al een volle zaal. (zie link: https://www.facebook.com/668750597/posts/10156589663960598/?d=n). Er waren mensen op afgekomen die iets wilden leren over Rumi en ook enkele van zijn gedichten hoopten te horen.

Weet dat de dichter Rumi, Gods-Liefde heeft getracht te vangen in zijn werken. Zodra je dus mensen treft (en dit heb ik inmiddels zeer vaak mogen ervaren) die samenkomen om meer over Gods Liefde te horen, worden ze ook als vanzelf met elkaar verbonden. Ze komen vrij organisch met elkaar in gesprek en er ontstaat zo een bijzonder een harmoniemodel. Niemand vraagt zich meer af tot welke religie ze behoren. Die vraag waren ze feitelijk al voorbij op dat moment. Op deze basis ontstijgen die mensen al snel hun eigen religie. Dit is vervolgens ook niet zo vreemd omdat diegene die Gods Liefde zoeken, er ook daadwerkelijk mee van doen krijgen. De warmte tussen mensen daar was zo evident voel- en merkbaar dat ik inmiddels niets anders meer wil dan Rumi-voordrachten houden. Ik zou daarbij iedere gelovige, onderdeel van een religie, willen uitnodigen eens uit te stijgen boven eigen religie en dan bewust Gods Liefde te zoeken▪